Bod-Inc: B-371
Boccaccio, Giovanni
Genealogiae deorum.
Analysis of Content
Subject: literature
[*1v] Boccaccio, Giovanni: [Table of contents.] Incipit: ‘[G]enealogiae deorum gentilium ad Ugonem inclytum Hierusalem et Cypri regem secundum Ioannem Boccatium de Certaldo liber primus icipit (sic) foeliciter. Prohaemium. Carta.i. [Q]uis primus apud gentiles deus habitus sit, in arbore signata ...’ [*8r] Explicit: ‘... Conclusio car. cxlvi. Genealogie deorum gentilium secundum Iohannem Boccatium de Certaldo ad illustrem principem Ugonem Hierusalem et Cypri regem liber xv et ultimus explicit car. cxlvi.’’ ‘FINIS.’ This tabula has references to each 'carta' of this edition (which Vindelino's tabula has not).
[*8r] [Registrum].
[*8r] [Registrum] ‘Notandum quod a.b.c.d.e.f.g.h.i.k.l.m.’
a1r Boccaccio, Giovanni: Genealogiae deorum gentilium. Proemium. Dedicated to Hugo II, King of Jerusalem and Cyprus. ‘Genealogiae deorum gentilium Ionnis Boccatii de Certaldo ad Ugonem inclytum Hierusalem et Cypri regem: eiusdem proaemium (sic).’ Incipit: ‘Si satis ex relatis Donini (sic) Parmensi egregi militis tui ...’ a2v Explicit: ‘... autem delusio, ignominia, dedecus, et aeterna damnatio.’ See B‑369.
a2v Boccaccio, Giovanni: [Genealogiae deorum gentilium] [Liber I]. Incipit: ‘Qui primus apud gentiles deus habitus sit. [M]are magnum, et dissuetum navigiis intraturus, novumque sumpturus ...’ b6v Explicit: ‘... nam dios graece latine dicitur deus. Nam uti dii mortalibus opinione veterum adiutores sunt. Sic et auditrices sunt dies, et a diis ipsis etiam eam ob causam denominate sunt. [P]ostquam e subterraneis latebris in diei lucem prestante deo devenimus superat nobis ut aeque de omnibus Herebi filiis dixissemus etiam de Aethere quem eiusdem filium volunt quid senserit veteres descripsisse. Sane quoniam omne eius masculinum genus hoc excepto filio sterile est et huius non est parva posteritas, et in longum satis volumen protractum est, cum in secundum servandum honestius ratus sum, et primo finem imponere.’ ‘Genealogiae deorum gentilium liber primus explicit.’
b7r Boccaccio, Giovanni: Liber II [proemium]. ‘Genealogie deorum gentilium liber secundus incipit. Prohoemium.’ Incipit: ‘[E] cavernis herebi fere omnem prolem eduximus gratia dei nostri omnipotentis ...’ Explicit: ‘... discipulis ventis imperavit et undis.’
b7r Boccaccio, Giovanni: Liber II ‘De Aethere Herebi et Noctis xxi filio qui genuit Iovem primum, et caelium seu caelum. Ca(pitulum) I.’ Incipit: ‘[A]ether ut placet Tul(lio), in li(bro) de na(turis) deorum filius fuit Noctis et Herebi ...’ c8r ... quibus sumitur Lamech sagittarium extitisse. [S]upererat de stirpe Aetheris celius quem ut sequenti libro daret initium reservare satius visum est. ‘Genealogie deorum gentilium liber secundus explicit.’
c8v Boccaccio, Giovanni: Liber III. [proemium]. ‘Genealogiae Deorum Gentilium liber tertius incipit.’ Incipit: ‘[S]ulcanti mihi exiguo cortice errorum vetustatis ...’ Explicit: ‘... honorandum stella duce deduxit in Syriam.’
c8v Boccaccio, Giovanni: Liber III ‘De Caelo Aetheris et diei filio, qui genuit xi filios. Dato quod in presenti tertio libro de viii tantum tractetur. Ut puta de Opi de Thethide magna, de Cerere prima, de Vulcano primo, de Mercurio tertio, de Venere magna et de Venere secunda, et de Toxio. C(apitulum) i.’ Incipit: ‘Caelum non illud quidem praegrande corpus ornatum sideribus ...’ Explicit: ‘d7v’ Explicit: ‘... quinto et sexto. Oceanum septimo, Saturnum octavo reliquisque.’
d8r Boccaccio, Giovanni: Liber IV. [proemium]. ‘Genealogiae deorum gentilium liber quartus. Proaemium (sic).’ Incipit: ‘[F]luctuabar adhuc splendide princeps circa Paphum oppidum tuum Veneris infaustae ...’ Explicit: ‘... faciat qui populo Israel Iordanem aperuit transeunti.’’
d8r Boccaccio, Giovanni: Liber IV. ‘De Titano Caeli filio viii, qui genuit filios multos, ex quibus hic xiiii nominantur, quorum primus Hyperion, secundus Briareus, tertius Ceus, quartus Typhon vel Typheus, quintus Encheladus, Sextus Aegeon, septimus Aurora, octavus Iapetus, nonus Astreus, decimus Alous, uudecimus (sic) Palenes, duodecimus Runchus, decimustertius Purpureus, xiiii Lycaon. Genuit praeterea gygantes quorum nomina non habemus. Ca(pitutlum) i.’ Incipit: ‘[D]e Caelo Etheris et diei filio satis in precedenti volumine dictum est verum cum eius explicetur ...’ Explicit: ‘f6v’ Explicit: ‘... omnis Titania proles expedita sit, libello huic finem etiam faciemus.’ ‘Explicit liber quartus.’
f7r Boccaccio, Giovanni: Liber V [prohemium]. ‘Genealogiae deorum gentilium secundum Ioannem Boccatium de Certaldo liber quintus incipit. Proaemium.’ Incipit: ‘[N]ondum plene finieram superbam Titanis prolem in medium trahere et ecce qui adeo circa principium ...’ Explicit: ‘Incipit: ‘... vertit aquas in Chana secundi Iovis insignem scripturus prolem, flatibus velum dedi.’ ‘Explicit: ‘Explicit proaemium quinti libri.’
f7v Boccaccio, Giovanni: Liber V. ‘De Iove secundo Caeli non filio, qui genuit filios quindecim quorum primus Diana, secundus Apollo, tertius Titius, quartus Bacchus, quintus Amphion, sextus Cethus, septimus Calathus, octavus Pasythea, nonus Egiales, decimus Euphrosynne, undecimus Lacedaemon, duodecimus Tantalus, tertius decimus Hercules, quartusdecimus Minerva, quintusdecimus Arcas. C(apitulum). i.’ Incipit: ‘[S]upra de Caelo libro tertio dictum est, cuius fuisse filium Iovem secundum testatur Tullius in libro de naturis deorum, eumque ...’ h2r Explicit: ‘... frigere, et Dardanum prolemque suam sequenti volumini reservare.’
Boccaccio, Giovanni h2r: Liber VI [prohemium]. ‘Genealogiae deorum gentilium secundum Ioannem Boccacium de Certaldo liber sextus incipit. Prooemium.’ Incipit: ‘[D]efecerat in faucibus Tyberis levis cymbulae impetus, ubi dum ociosus ...’ Explicit: ‘... in ultimum usque inclyte posteritatis deducerem successores.’
h2r Boccaccio, Giovanni: Liber VI. ‘De Dardano xvi Iovis secundi filio, qui genuit Erictoneum. C(apitulum) I.’ Incipit: ‘[O]stensum est in precedentibus Iovem secundum Caeli fuisse filium cuius posteritatis ...’ i2r Explicit: ‘... natus sit orbis et urgis folgor. Caius Iulius Caesar dictator.’
i2r Boccaccio, Giovanni: Liber VII [prohemium]. ‘Genealogiae deorum gentilium secundum Iohannem Bocchatium de Certaldo liber septimus incipit. Prooemium.’ Incipit: ‘[Q]ui ab Elsa Certaldensi fluvio et arno tusco eminentissime Rex, paulo ante ...’ Explicit: ‘i2v’ Explicit: ‘... arcam Noe ab aquis universalis diluvii servavit incolumem.’
i2v Boccaccio, Giovanni: Liber VII. ‘De Oceano Caeli et Vestae filio, qui genuit xxiiii inter filios et filias, quorum haec sunt nomina. Prima Eurinomii, ii Persa, iii Aetra, iiii Pleyon, v Clymenes, vi Triton, vii Doris, viii Protheus, ix Corufices, x Nereus, xi Acheolus, xii Inacus, xiii Peneus, xiiii Nilus, xv Alpheus, xvi Crinisius, xvii Tyberis, xviii Axius, xix Asopus, xx Cephysus, xxi Meander, xxii Pillira, xxiii Sperchius, xxiiii Sol.’’ Incipit: ‘[O]ceanum Caeli et Vestae fuisse filium voluere theologi, qui arbitrati ...’ k3r Explicit: ‘... omnis oceani proles explicata est, enim finem faciemus volumini septimo.’
k3r Boccaccio, Giovanni: Liber VIII [prohemium]. ‘Genealogiae deorum gentilium liber octavus. Prohoemium.’ Incipit: ‘[O]ffuscari nebulis caelum, et solis praeclarum deficere iubar turbari ventis aera, crebras corruscationes aperri audiri sylva ...’ ... per vias factas victor evacuavit in optatum exitum aperiret aequor immensum.
k3r Boccaccio, Giovanni: Liber VIII. ‘De Saturno xi Caeli filio, qui x genuit filios, s(cilicet) primum Cronim, ii Vestam, iii Cererm, iiii Glaucam, v Plutonem, vi Chironem, vii Pycum, viii Iunonem, viiii Neptunum, x Iovem tertium et sane de Iove Neptuno et Iunone non in hoc libro sed in sequentibus v libris scribetur. C(apitulum) i.’ Incipit: ‘[S]aturnus Caeli, et Veste fuit filius, ut in libro divinarum istitutionum scribit Lactantius. Cui ante alia veteres Opim ....’ Explicit: ‘i8v’ Explicit: ‘... in sequentibus scribitur, ut huic vero octavo libello finis imponatur.’
l1r Boccaccio, Giovanni: Liber VIIII [prohemium]. ‘Genealogiae deorum gentilium liber nonus. Prooemium.’ ‘[M]itiori iam celo patrem posteritatis Saturni, quam caepissem, in Laurentum littus peregeram ...’ Explicit: ‘... docuit manus ad bellum sua pietate deducat in pacem.’
l1r Boccaccio, Giovanni: Liber VIIII. ‘De Iunone viii Saturni filia quae absque viro concepit et peperit Hebem et Martem. C(apitulum) i.’ Incipit: ‘[I]uno, errore gentilium regina deorum, Saturni et Opis fuit filia, ante Jovem nata, eodem tamen partu. Fuit ...’ m2r Explicit: ‘... in libro temporum Eusebius. Et quoniam ultimus ex compertis ex prole Martis est libello nono secum libet finem imponere.’
m2v Boccaccio, Giovanni: Liber X [prohemium]. ‘Genealogiae deorum gentilium liber decimus. Prohoemium.’ Incipit: ‘[M]editerraneum mare aphrico et asiatico atque euripo littore terminatum mille conspicuum insulis ...’ Explicit: ‘... suam tranquillum se prebeat. Quod oro, ut ille faciat, qui illud in cathaclismo infra littora revocavit.’
m2v Boccaccio, Giovanni: Liber X. ‘De Neptuno nono Saturni filio, cui xxxv fuisse filii legimus, quorum hec sunt nomina, primus Dorus, ii Amicis, iii Phorcus, iiii Albion, v Borgion, vi Taia, vii Polyphemus, viii Tilemus, ix Brontes, x Steropes, xi Pyragmon, xii Nasicheus, xiii Melion, xiiii Acterion, xv Aon, xvi Mesappus, xvii Busiris, xviii Pegasus, xviiii Nictheus, xx Irceus, xxi Pelius, xxii Neleus, xxiii Cignus, xxiiii Chrisaor, xxv Othus, xxvi Ephialtes, xxvii Aegeus, xxviii Onchestus, xxix Pelasgus, xxx Nauphlius, xxxi Celleno, xxxii Aello, xxxiii Occipite, xxxiiii Sycanus, xxxv Siculus. C(apitulum) i.’ Incipit: ‘[N]eptunus Saturni et Opis fuit filius et dum natus est a matre fuit absconditus, ne a Saturno occideretur, ut in sacra historia legitur. Hunc veteres ...’ Explicit: ‘n2v’ Explicit: ‘... fratrem, Neptuni filium dictum, eo quod ex Tuscia in Siciliam transfretasset, et multa rudes homines docuisset.’
n2v Boccaccio, Giovanni: Liber XI [prohemium]. ‘Genealogiae deorum gentilium secundum Ioannem Boccacium de Certaldo liber xi. Prohoemium’ Incipit: ‘[E]x Achia (sic) inter Pachinum, Trinacrie premontorium, et veteres Syracusas leni satis spiritu me detulerat subsolanus. Ibi dum iam in finem ...’ n3r Explicit: ‘... orans iuoptatum me terminum dirigat, qui futurum sibi disertissimum populum per rubrum mare eduxit sicco vestigio ex aegypto.’
n3r Boccaccio, Giovanni: Liber XI. ‘De tertio Jove x Saturni filio, qui xxxix genuit filios, quorum haec sunt nomina: prima Clio, ii Euterpe, iii Melpomene. iiii Talia, v Polymia, vi Eratho, vii Tersichore, viii Urania, ix Caliope, x Acheus, xi Venus, xii Amor, xiii Proserpina, xiiii Castor, xv Pollux, xvi Helena, xvii Clitemnestra, xviii Palistus, xviiii Paliscus, xx Iarbas, xxi Mena, xxii Mirmidon, xxiii Xantus, xxiiii Lucifer, xxv Orion, xxvi Minos, xxvii Sarpedon, xxviii Radamantus, xxviiii Archisius. De his xxviiii tractatur in presenti libro xi. xxx Tantalus, xxxi Dionisius, xxxii Perseus, xxxiii Aon, xxxiiii Eacus, xxxv Pylumnus, xxxvi Mercurius, xxxvii Vulcanus. De his vero octo scilicet a xxviiii citra, in xii libro tractatur. De reliquis duobus qui sequuntur, scilicet de Hercule xxxviii et Eolo xxxix, in libro xiii scribitur.’’ Incipit: ‘[I]ovem Cretensem qui tertius in hoc opere est, Saturni et Opis fuisse filium omnis testatur antiquitas. Hic eodem partu cum Iunone ...’ o3v Explicit: ‘... iuxta Lyris fluvium. Nos etsi multi ex Iovis prole supersint, finem huic facientes libello, paululum quiescamus.’
o3v Boccaccio, Giovanni: Liber XII [prohemium]. ‘Genealogiae deorum gentilium liber duodecimus. Prohoaemium’ Incipit: ‘Si post longum predestinati agri discursum rex illustris et si iter in finem non venerit conceditur aurige discreto anhelos equos curru dimovere, et illos aliquantisper vagos exonerare vesicam ...’ o4r Explicit: ‘... virge servatoris sui Moysi sitienti populo aquas affluenter emisit ex rupe.’
o4r Boccaccio, Giovanni: Liber XII. ‘De Tantalo xxx Iovis filio qui genuit Nyobem et Pelopem. Ca(pitulum) I.’ Incipit: ‘[T]antalus ut dicit Lactan(tius) filius fuit Iovis ex Plote nympha susceptus. Hunc dicit Euse(bius) phrygum fuisse regem, regnante Erithreo Athenis. Et huic ob raptum ...’ p5v Explicit: ‘.. tabida in senectute marcentem. Quis autem mulieri finis fuerit, non legi.’’
p5v Boccaccio, Giovanni: Liber XIII [prohemium]. ‘Genealogiae deorum gentilium liber xiii. Prohoemium.’ Incipit: ‘[G]urgitis vasti atque nimium aestuosi portio longe maior cursuque difficilior vero prestante deo post puppim relicta cum iam cani ...’ Incipit: ‘p6r’ Explicit: ‘... meque laboris deducat in finem cui facillimum fuit ex nihilo cuncta componere.’
p6r Boccaccio, Giovanni: Liber XIII. ‘De Hercule xxxviii Iovis filio qui genuit xvii filios, quorum hec sunt nomina: Oxias, Creonthiades, Tyriomacus, Dyicohontes, Ithoneus, Cromis, Agilis, Ilus, Sardus, Cyrnus, Dyodorus, Tlipolemus, Thessalus, Aventinus, Thelephus, Lydus et Lamirus. Ca(pitulum) I.’ Incipit: ‘[H]ercules ut scribit in Amphitrione Plautus filius fuit Iovis et Alcmenae, quae, ut quidam volunt ...’ q5v Explicit: ‘... expresse concedere. Et sic cum nusquam alios Iovis compererim filios vel nepotes, et sibi fecerit prosapia finem, ego aeque libello conficiam.’
q6r Boccaccio, Giovanni: Liber XIV [prohemium]. ‘Genealogiae deorum gentilium Ioannis Boccatii de Certaldo liber xiiii in quo auctor obiurgationibus respondens in hostes poetici nominis invehit. Prohoemium.’ Incipit: ‘[A]rci (sic) domos opacas et caelo remotissimas animarum sontium sedes, esto titubanti gradu, divina tamen luce previa, previa perambulatimus, et maris amplissimi non solum scabrosa littora ...’ Vindelinus: "[A]rci (sic) domos opacas et coelo remotissimas animarum sontium sedes, esto titubanti gradu, divina tamen luce previa perambulavimus, et maris amplissimi non solum scabrosa littora ..." Explicit: ‘.. voluminibus terminabitur auxilium desuper fundat, qui rerum omnium alpha et o, principium est et finis.’
q6r Boccaccio, Giovanni: Liber XIV. ‘Alloquitur auctor regem. Ca(pitulum) i.’ Incipit: ‘‘[V]eniet opitulante Iesu Christo, quoniam sic michi propositum est, rex illustris opus hoc, antequam alibi gradum flectat in sacras celsitudinis ...’ s4r Explicit: ‘... in rabiem esto vobis compatiar cum aspernandi sitis nihil ad sufficientiam scribi posset.’
s4r Boccaccio, Giovanni: Liber XV [prohemium]. ‘Genealogiae deorum gentilium liber xiiii definit. Sequitur xv et ultimus liber, in quo auctor purgat seipsum obiectis in se. Prohaemium.’ Incipit: ‘[F]undavi serinissime rex quibus potui armamentis hinc inde naviculam, ne aestu procellosi maris aut ventorum adverso impetu pelleretur ...’ s4v Explicit: ‘... extremi me deducat in sui sanctissimi nominis gloriam et honorem.’
s4v Boccaccio, Giovanni: Liber XV. ‘Minus opportuna preciosa fore nonnunquam. C(apitulum) i.’ Incipit: ‘[C]ircumspicient scio colloseum hunc, undique iam dicti seu alii intentis oculis carptores egregii, eoque conspecto ...’ s8v Explicit: ‘... daviticum illud dicere. Non nobis domine non nobis, sed nomini tuo da gloriam.’ ‘Genealogiae deorum gentilium secundum Ioannem Boccatium de Certaldo, ad illustrem principem Ugonem Hierusalem et Cypri regem liber quintusdecimus et ultimus explicit.’
t1r [Bandinus], Dominicus: ‘[Q]uia istud opus Genealogiae deorum gentilium est adeo prolixum, ut rubricae ad unum ut supra patet in principio locum reductae etiam per se volumen videantur efficere. Ideo volenti alicuius hystoriam seu fabulam invenire etiam in rubricis est valde difficile, nisi quasi omnes legantur. Idcirco ut quaesitor possit quod quaerit reperire facilius super ipsa tabula rubricarum per alphabetum est infrascripta alia tabula ordinata, quae sicut ipse rubricae sunt totius operis repertorium, ita aeque erit ista repertorium rubricarum, quamquam etiam posset ad totum opus referri per quam tabulam per alphabetum compositam, littera a qua incipit nomen eius, cuius hystoria quaeri contigerit perscrutata, in quo libro nomen et hystoria sic poterit faciliter reperiri, quo tam faciliter reperto se ad rubricarum tabulam referendo cito invenietur quod queritur. Quod quidem opus assumpsi ad instantiam insignis viri Colutii Pieri cancellarii florentini. Ego Dominicus de Aretio grammatice atque rhetoricae doctor atque professor deo dante sic incipiam ut infra sequitur.’ Incipit: ‘[A]bas filius lyncei ex hoc ...’ x6v Explicit: ‘... regis Archadiae, dicitur idem li. iii c(apitulo) vi. Et lib. x c. lxi.’ See B‑369.
x6v Dominicus Silvester: ‘Versus Dominici Sylvestri de Florentia super quindecim libris Genealogiarum' (17 hexameters, without verse 18).’ Incipit: ‘[Q]ue narrat terquinque libris Boccatius audi | primus habet stirpem Demogorgonis ethere dempto ...’ Explicit: ‘... Quintus ab obiectis decimus defendere curat | hoc terquinque libris epigramma dominicus addit.’ ‘Laus deo.’ See B‑369.
y1r Boccaccio, Giovanni: De montibus, silvis, fontibus, lacubus, fluminibus, stagnis seu paludibus, de nominibus maris. Incipit: ‘[S]urrexeram equidem fessus a labore quodam egregio . . .’ See B‑370.
[rum]8r [Colophon.] ‘Impressum Vicentiae per Symonem de gabis, anno salutis Mcccclxxxvii die xx decembris.’ The colophon is printed after the 'De montibus'.
Imprint
Imprint: Vicenza: Simon Bevilaqua, 20 Dec. 1487. Folio.
Secundo folio: [*2r] 'De Proserpina prima primi Iovis'; a2r 've: quod labentibus saeculis hostes'.
Collation
Collation: [*] a–r8 s10 t u8 x6 y z & [rum]8.
References
ISTC: ib00752000
GW: GW 4477;
Hain: HC *3316 = H 3320;
Goff: Goff B‑752;
BMC: BMC VII 1051;
Proctor: Pr 7179;
Others: BSB‑Ink B‑585; Rhodes 387; Sheppard 5945-7.
LCN: 13962385
Copies
Copy number: B-371(1)
Binding: Parchment.
Size: 302 × 208 × 45 mm.
Size of leaf: 291 × 197 mm.
Occasional early marginal notes.
Provenance: Naples, S. Maria intercede, later S. Agnello, Basiliens, from 1517 Augustinians from Bologna; see Cottineau II 2033; on [*1r] ‘é di s. Aniello Danio Napolitano'. On [*1r] ‘V.I.D. Joseph Cocara'. On [*1v] and [*8v] ‘Melchior Magius C.A.C. Romæ 1724'. Duplicate from the Royal Library, Munich; ‘Duplum' on front endleaf and old shelfmark ‘od 2897 2’. Acquired between 1847 and c.1892, possibly in 1850; not found in Catalogus (1843), with Appendix.
SHELFMARK: Auct. 5Q 4.16.
Copy number: B-371(2)
Binding: Contemporary Italian (Veneto?, c.1487) blind-tooled half goat over wooden boards. Dark brown goatskin spine extending c.65 mm over the sides. Boards bevelled inwards. Four clasps (renewed) hinge on the upper cover and are secured by three star nails (triangle). Brass catches in the form of an inverted triangle with the point cut off, decorated with foliate ornament in relief round a small boss. The leather pasted onto the boards and the edges secured by five star nails. Decorated in blind in four compartments bounded by thick-between-two-thin lines, each containing four leaf-tools around a thick-between-two-thin-line saltire. Sewn on three double bands. Rebacked. Edges plain or brown (the latter from gathering ‘q' onwards). Single plain headbands. Endleaves: original pastedown at the front and one original endleaf at the back, watermark: a bull's head with cross and serpent; no exact match in Piccard, Ochsenkopf, but closest to XVI 183 (Venice 1487).
Size: 232 × 210 × 48 mm.
Size of leaf: 305 × 197 mm.
Provenance: Paget Jackson Toynbee (1855-1932); inscription of name and number ‘183'; donated by Toynbee.
Former Bodleian shelfmark: Toynbee 1123.
SHELFMARK: Toynbee 3619.
Copy number: B-371(3)
Binding: Modern quarter parchment; marbled pastedowns.
Size: 303 × 213 × 40 mm.
Size of leaf: 295 × 196 mm.
First initial is supplied in ink.
Provenance: Bonaventura de Crema (fifteenth/sixteenth century); inscription on [rum8v]: ‘Ad usum fratris Bonauenture de Crema or[din]is minorum'. Possibly Crema, Lombardy, Franciscans. Bought by Paget Jackson Toynbee (1855-1932) from Ulrich Hoepli in 1899; book-plate; donated between 1912 and 1923.
Former Bodleian shelfmark: Toynbee 1124.
SHELFMARK: Toynbee 3620.
Go to top of page