Search Bodleian Incunables:
in

If your search term consists of multiple words, you can choose how to search:

 

 

Bod-Inc: H-162

Horae ad usum Romanum (Rome)

 

Analysis of Content

[*1r] [Title-page.] ‘Horarium secundum usum romane curie.’

[*1v] ‘Tabula de xiii. annis ad inueniendum pascha, aureum numerum et litteram dominicalem.' [1492-1505.]

[*2r] ‘Hec sequens tabula est ordinata ad inueniendum in quo signo sit luna . . .’

[*2v] [Tabula.]

[*3r] [Zodiac table relating to blood-letting.]

[*3v] [Table of contents.]

[a1r] [Calendarium.] Roman calendar, adapted to the use of Utrecht.

b2v ‘De sancta facie uostri(!) saluatoris.’ Incipit: ‘[S]alue sancta facies nostri redemptoris . . .’ Leroquais, Livres d'heures, II 349 no. xli.

b3v ‘Hore de sancta cruce.’ Incipit: ‘[Antiphona.] [D]omine labia mea aperies . . .’

b6v ‘Hore de sancto spiritu.’ Incipit: ‘[Antiphona.] [D]omine labia mea aperies . . .’

c1r ‘Officium misse BVM.’ Incipit: ‘[E]t introibo ad altare dei, ad deum qui letificat iuuentutem meam . . .’

c5r [Evangelia.] Io 1, 1-14; Lc 1, 26-38; Mt 2, 1-12; Mc 16, 14-20.

c8v ‘Sequuntur hore beate Marie virginis.’ ‘Incipiunt hore de domina secundum usum romane ecclesie. Ad matutinum.’ Incipit: ‘[D]omine labia mea aperies . . .

h2r ‘Officium beate Marie virginis quod dicitur per totum aduentum.’ Incipit: ‘Ad uesperas. [D]eus in adiutorium . . .’

h8r ‘Oratio pulchra ad Mariam virginem.’ Incipit: ‘[S]aluto te sancta virgo Maria, celorum regina . . .’

h8v ‘Oratio pulcherrima super Salue regina, in laudem beatissime virginis Marie edita.’ Incipit: ‘Has videas laudes qui sacra virgine gaudes . . . Salue. [S]alue virgo virginum, stella matutina . . .’ Chevalier, Rep. hymn., 18318.

A5v Bonifacius(?): [Oratio.] ‘Bonifacius papa dedit omnibus sequentem orationem . . .’ Incipit: ‘[A]ue Maria alta stirps lilii castitatis . . .’ Chevalier, Rep. hymn., 1871.

A5v Innocentius, Pont. Max.(?): [Oratio ad BVM.] ‘Quicumque sequentem orationem quotidie dixerit . . . CCC. dies indulgentiarum habebit ab Innocentio papa qui eam instituit . . .’ Incipit: ‘[O]bsecro te . . .’ Leroquais, Livres d'heures, II 346 no. xxxviii.

A8v ‘Oratio beati Edmundi episcopi Cantuensis(!), valde meritoria.’ Incipit: ‘[O] intemerata . . .’ Leroquais, Livres d'heures, II 336 no. xxi.

B3r ‘Sequens oratio dicitur aurea . . .’ Incipit: ‘[A]ue rosa sine spinis . . .’

B3v ‘Alia oratio commendatiua ad beatam Mariam virginem.’ Incipit: ‘[A]ue Maria gratia plena dominus tecum. Ita et tu sis mecum nunc semper et in hora exitus mei . . .’

B4v Sixtus IV, Pont. Max.(?): ‘Oratio multum deuota de domina.’ ‘Sequentem orationem edidit dominus Sixtus papa quartus . . .’ Incipit: ‘[A]ue sanctissima Maria mater dei, regina celi, porta paradisi . . .’ B. J. Blackburn, ‘The Virgin in the Sun: Music and Image for a Prayer Attributed to Sixtus IV', Journal of the Royal Musical Association, 124 (1999), 157-95, at 158ff. See also Leroquais, Livres d'Heures, II 167.

B5r Bernardus(?): [Alia oratio.] ‘Quicumque sequentem oratiunculam quotidie dixerit deuote . . . reuelatum beato Bernardo cui ab angelo data est.’ Incipit: ‘[A]ue Maria ancilla trinitatis humilima, [A]ue Maria preelecta dei patris filia sublimissima . . .’

B6r Bernardus(?): ‘Alia breuis oratio de quinque gaudiis beate Marie quam beatus Bernardus abbas clareuallensis composuit.’ Incipit: ‘[E]st tibi o piissima quasi osculum imprimere . . . [G]aude virgo graciosa verbo verbum concepisti . . .’

B6v ‘Sequitur oratio de septem gaudiis spiritualibus . . .’ Incipit: ‘[G]aude virgo mater Christi | tu que sola meruisti . . .’ AH 31 no. 189 / 6 (with variants); 1; 4; 3; 2; 5; 7.

B7v ‘Oratio multum deuota concludens omnia festa beate Marie virginis.’ Incipit: ‘[Hymnus.] [A]ue cuius conceptio | solemni plena gaudio . . . [Chevalier, Rep. hymn., 1744]; [Oratio.] [D]eus qui nos conceptionis, natiuitatis . . .’ See Leroquais, Livres d'heures, I 99.

B8v Clemens Vi, Pont. Max.: ‘Sequuntur hore de doloribus beate Marie virginis.’ ‘Clemens papa sextus conposuit has horas sequentes de dolore . . .’ Incipit: ‘[M]atutino tempore Marie nunciatur quod a iudei perfidis christus captiuatur . . .’

C2r ‘Planctus beate Marie . . .’ Incipit: ‘[S]tabat mater dolorosa . . .’ Chevalier, Rep. hymn., 19416.

C3r ‘Sequitur oratio pro defunctis dicenda.’ Incipit: ‘[A]uete omnes fideles anime, det uobis requiem ille qui est vera requies . . .’

C3v ‘Alia oratio pro defunctis multum bona.’ Incipit: ‘[T]e domine sancte pater omnipotens eterne supplices deprecamur pro spiritu famuli tui N . . .’

C4v ‘Septem psalmi penitentiales.’ Ps 6; 31; 37; 50; 101; 129; 142.

D3r ‘Letania.’ ‘Marcialis' among the disciples; ‘Dyonisi cum sociis', ‘Maurici cum sociis', ‘Eustachi cum sociis', ‘Eutropi', ‘Quintine' among the martyrs; ‘Nychasi', ‘Remigi', ‘Marcelle', ‘Eligi', ‘Egidi', ‘Iuliane', ‘Leobine', ‘Sulpici', ‘Leonarde' among the confessors; ‘Barbara', ‘Genouefa' among the virgins.

D8v ‘Sequuntur vigilie mortuorum.’ Incipit: ‘[Ad vesperas.] Antiphona. Placebo . . .’

H1r [Orationes votivae.] ‘Pro tempestate'; ‘Pro rege'; ‘Pro venia impetranda de peccatis'; ‘Contra temptationes carnis'; ‘Contra malas temptationes'; ‘Pro omni aduersitate'; ‘Pro amico extante in tribulatione'; ‘Pro itinerantibus'; ‘Pro benefactoribus nostris'; ‘Pro amicis in necessitate extantibus'; ‘Pro amico mortuo'; ‘Pro patre et matre.’

H3v ‘De sanctissima trinitate antiphona.’ Incipit: ‘Te inuocamus, te adoramus, te laudamus . . .’

H4r ‘Oratio ad deum patrem.’ Incipit: ‘[P]ater de celis deus miserere nobis. Domine deus pater omnipotens qui consubstantialem et coeternum . . .’ See Leroquais, Livres d'heures, I 100.

H4v ‘Oratio ad filium.’ Incipit: ‘[F]ili redemptor mundi deus miserere nobis. Domine Ihesu Christe fili dei viui qui es verus omnipotens deus . . .’ See Leroquais, Livres d'heures, I 100.

H4v ‘Oratio ad spiritum sanctum.’ Incipit: ‘[S]piritus sancte deus miserere nobis. Domine sancte spiritus eterne deus qui consubstantialis . . .’ See Leroquais, Livres d'heures, I 100; Hoskins 114.

H5r [Commendationes.] ‘Commendatio ad sanctam trinitatem de mane dicenda . . .’ Incipit: ‘[B]enedicat me semper imperialis maiestas, protegat me regalis diuinitas . . .’

H8r ‘Oratio de nomine Ihesu.’ Incipit: ‘[O] bone Ihesu, o pijssime Jesu . . .’ Leroquais, Livres d'heures, II 345 no. xxxvi.

I1r Gregorius, Pont. Max.(?): [Orationes sancti Gregorii.] ‘Orationes dicende ante ymaginem pietatis que apparuit sancto Gregorio . . .’ Incipit: ‘O domine Iesu Christe, adoro te in cruce pendentem . . .’ Leroquais, Livres d'heures, II 346 no. xxxvii, in the order: 1; 2; 4; 5; 6; 7; 3.

I2r [Oratio.] Incipit: ‘[O]bsecro te domine Ihesu Christe ut passio tua sit virtus mea . . .’

I2r ‘Ad arma Christi salutatio valde meritoria.’ Incipit: ‘[C]rucis, clauis, corone spinee . . .’

I2v Gregorius(?): ‘Oratio beati Gregorii pape de quinque vulneribus Ihesu Christi . . .’ Incipit: ‘[A]ue manus dextera Christi, perforata plaga tristi . . .’ Chevalier, Rep. hymn., 1771; AH 31 no. 70 / 4; 5; 7; 8; 6.

I3v Bernardus(?): ‘Versus beati Bernardi.’ Incipit: ‘O rex Iuda. [I]llumina oculos meos . . .’ Ps 12,4; 24,4; 30,6; 38,5; 115,16; 141,5; 4,7; 85,17.

I4v ‘Oratio pro gratia impetranda et remissione peccatorum.’ Incipit: ‘[D]omine Ihesu Christe memento quod tu dixisti viuo ego et nolo mortem peccatoris . . .’

I4v [Devotae orationes.] ‘Sequuntur gratiarum actiones et commendationes et orationes deuote . . . (1) Et primo dic surgendo ex lecto istam benedictionem.’ Incipit: ‘Benedicat me pater qui me creauit . . .’ (2) ‘ante lectum dic flexis genubus'; (3) ‘In exeundo domum'; (4) ‘Introeundo ecclesiam'; (5) ‘ante crucem domini'; (6) ‘Confiteor'; (7) ‘in eleuatione corporis Christi' [Leroquais, Livres d'Heures, II 340 no. xxvii[a]]; (8) ‘post eleuationem calicis' [Leroquais, Livres d'Heures, II 340 no. xxvii[b], no. xl, and Soleil 83]; (9) ‘salutationes Ihesu Christi'; (10) ‘ante communionem dicenda'; (11) ‘in sumptione sacramenti'; (12) ‘post communionem'; (13) ‘cum volueris ire dormitum.’

K4r [Suffragia.] With the following variations compared with H‑151: 1-10; ‘Dyonisio'; ‘Lamberto'; 11; 12; ‘Martino'; 14; ‘Seruatio'; ‘Omnibus confessoribus'; 16-21; ‘Omnibus sanctis'; ‘Ad proprium angelum.’

L8v [Litaniae lauretanae.] ‘Oratio valde meritoria ad beatam virginem sabbatis diebus dicenda.’ Incipit: ‘[M]issus est Gabriel angelus . . .’ Meersseman, Akathistos, II 244-7.

M4v [Colophon.]

Imprint

Imprint: Antwerp: Gerard Leeu, 13 Mar. 1492. 8°.

Remarks: This edition of the Roman Hours is identical with Leeu's Utrecht Hours (H‑192), with the exception of the title and gatherings d–g containing the Hours of the Virgin; see L. W. Hellinga, ‘Additions and notes to Campbell's Annales and GW’, Beiträge zur Inkunabelkunde, Ser. 3, I (1965), 81. It should also be noted that the Office of the Dead in H‑192 presents the use of Rome and not that of Utrecht, thus suggesting that Leeu first set up the Hours for Roman use, then adapted them for the diocesis of Utrecht.

Collation

Collation: [*4 a] b–h A–L8 M4.

Types: Type: 81 G.

Leaves: 160 leaves.

Line number: 21 lines (b3r).

Type area: Type area: 86 × 52 mm, with borders 109 × 72 mm (b3r).

Illustrations: Woodcuts: 22 large (78 × 51 mm), 19 small (38 × 24 mm). Each text page is within borders decorated with grotesques and floral and figurative designs.

Remarks: Leaf [*1r], title within borders: ‘Horarium ſcď  m vſum romane | curie. | ‘ [woodcut, Annunciation]; [*1v]: ‘Tabula de xiij. annis ad inueniendū paſcha: | aureū numerū et lrām dn̄icalem'; [*3v]: ‘Tabula horarū et orationū que in | hoc libello continentur'; [a1r]: ‘Iauuar.[us] hēt dies xxxi.'; b2v: [woodcut, Salvator mundi] | ‘De ſancta facie uoſtri ſaluatoris'; b3v: ‘Incipiunt hore de ſcā cruce'; b6v: [woodcut, Descent of the Holy Spirit] | ‘Hore de ſancto ſpiritu'; c1r: ‘Sequitur officiū miſſe beate ma | rie virginis'; c5r: [woodcut, St John on Patmos] | ‘Sequentia ſancti euāgelij ſecū= | dum iohannem . . .'; c8v: [woodcut, Annunciation] | ‘Sequuntur hore beate marie = | ginis'; d1r: ‘Incipiūt hore btē marie ginis | ſcď  m vſū romane eccl'e Ad matut'.'; h8v: ‘Sequitur oratio pulcherrima ſu | per Salue regina . . .'; B8v: [woodcut, Descent from the Cross] | ‘Sequuntur hore de dolorib[us] btē | marie ginis'; C4v: [woodcut, David and Goliath] | ‘Septem pſalmi penitētiales'; D8v: [woodcut, Death striking a man] | ‘Sequuntur vigilie mortuo'; H8r: ‘Oratio de nomine Iheſu'; K4r: ‘De sancto mychaele. añ.'; L8v: [woodcut, Annunciation] | ‘Oratio valde meritoria ad btām = | ginem ſabbatis diebus dicenda.'; M4v, colophon: ‘Ad laudē dei omnipotentis [et] be= | atiſſime ginis marie [et] ſcō [et] ſan= | ctarū omniū preſens horarium im | preſſum est Antwerpie per me Ge= | rardū leeu. Anno dn̄i. M.cccc.xcij. | die xiij menſis Marcij.’

References

ISTC: ih00370100

Hain: C 3142;

Goff: Goff H‑427;

Proctor: Pr 9401;

Others: Bohatta, Horae, 1440; Campbell 994; HPT I 69-73, II 421; ILC 1209; Inventaris, 223; Sheppard 7236-8.

LCN: 14462560

Copies

Copy number: H-162(1)

Wanting c1, g1.8, gathering B, C4.5, gathering D, E1.8, H3, K4.5, L8.

Binding: Seventeenth-century reversed calf; rebacked.

Size: 135 × 92 × 24 mm.

Size of leaf: 128 × 85 mm.

One of the front endleaves consists of fourteenth-century parchment containing Gratian, Decretum, C. 14.1.1. and C. 14.2.1; see Friedberg 732,36 and 734,8, with gloss. On the recto: ‘Quia ergo generaliter perfectis prohibetur in iuditio contendere . . . isti non sua', 15 lines of text. On the verso: ‘hec et testium examinatio in criminalibus . . . Unde pascalis .ii. guidoni episcopo uuiennensi apostolice sedis legato scribit dicens. Clerici pro sua ecclesia testimonium ferre possunt . . . uel huiusmodi ne', 16 lines of text.

Initials and paragraph marks are supplied in red or blue. Capital strokes in red.

Provenance: Petrus Rodolphi (fifteenth/sixteenth century); his name in an early hand on front endleaf: ‘Petrus Rodolphi presbiter'. Richard Rawlinson (1690-1755); armorial book-plate: see Howe, Book Plates, 24628. Edward Betham (1707-1783). Richard Gough (1735-1809); inscription on front pastedown: ‘R. G. e libris Ed. Betham 1784'. Bequeathed in 1809.

SHELFMARK: Gough Missals 40.


Go to top of page